- Sabine
- 27 jun 2023
- 5 minuten om te lezen
Bijgewerkt op: 13 jul 2023
De verharde manier waarop de 'woke/cancel culture' gevoerd word, is niet alleen hypocriet maar brengt ook meer polarisatie teweeg dan verbinding, hoe terecht de inhoud in beginsel ook is.
Thema's als racisme, seksuele intimidatie, de LGBTQ gemeenschap (etc) leven meer dan ooit. Er is duidelijk een maatschappelijke transformatie gaande waarbij we ons bewuster worden van bepaalde thema's waar jarenlang té makkelijk over werd gedacht. En hoewel de harde (totaal gepolariseerde en misplaatste moreel superieure) toon waarop dit gebeurd me niet bevalt, is de langzame doorbreking van (en bewustwording over) intolerantie, stereotypering en ongelijkheid ansicht een mooie ontwikkeling.
Puur inhoudelijk staan de waarden ervan zelfs heel dichtbij waar ik zelf voor sta: dat we allemaal gelijkwaardig horen te zijn. Menselijke verbinding. En het zorgt soms ook echt voor verandering.
Maar ook al is de inhoud in de basis goed, dan alsnog neemt dit niet weg dat de strijd ertegen (en het debat erover) gepaard gaat met een (wat mij betreft totaal misplaatste) morele superioriteit en verbitterdheid. Er geen nuance (of empathie) meer voor elkaar te vinden. Groepen lijken alleen maar nóg verder van elkaar af te komen staan i.p.v nader tot elkaar te komen. De manier waarop polariseert teveel.
Dat bepaalde misstanden bestreden worden is natuurlijk goed, maar betekent dit ook meteen dat iemand publiekelijk volledig geëxecuteerd moet worden wanneer iemand een (menselijke) fout begaat?
Waarom moet het zo meedogenloos? Kijk naar hoe de publieke opinie een middeleeuwse rechtbank is geworden. Bloed willen we zien. Kritische meningen mogen niet bestaan, hoe genuanceerd ook. Soms lijkt het wel alsof we erop wachten om anderen 'ergens op te kunnen pakken' al voordat het gebeurd is.
We denken ontwaakt te zijn, maar ik aanschouw juist eerder een totaal (misplaatste) morele superioriteit bij iedereen (en rancuneuze bloeddorst naar andersdenkenden) waarbij niemand nog naar zichzelf kijkt.

En dat moet 'ontwaking' voorstellen?
Er is een cultuur ontstaan van zwart/wit denken waarbij de samenleving word opgedeeld tussen daders en slachtoffers. Nuance is compleet zoek. Terwijl mensen die fouten begaan geen slechte mensen hoeven te zijn. Net zoals het kan dat slachtoffers bepaald gedrag ooit zélf vertoond kunnen hebben.
Je kunt stellen 'dat het terecht is om mensen erom te cancelen' maar dan kun je iedereen cancelen.
Allemaal zijn we onbewust intolerant, allemaal discrimineren we onbewust, allemaal zijn we ooit over iemands grenzen gegaan, etc. Iedereen begaat zulke (menselijke) fouten. Zelfs slachtoffers!
Want kom nou toch, net alsof activisten (of minderheidsgroepen) vrij zijn van menselijke zonden en zich nooit schuldig hebben gemaakt aan kwetsende uitlatingen, discriminatie, grensoverschrijdend gedrag, of welke fouten dan ook. Hou toch op. Denken dat je daarvoor immuun bent, is ontzettend naïef.
Als je dat denkt bewijs je alleen maar dat je dan niet zo 'ontwaakt' (bewust) bent als je denkt.
Het enige verschil is dat het bij de meesten vaak onzichtbaar blijft (wanneer ze anderen kwetste, ze onbewust discriminerend waren, of in welke vorm van ook de mist in gingen) waardoor hen de 'canceling' bespaard blijft, en dat het bij anderen toevallig wél uitkwam. Maar iedereen doet het onbewust.
De 'cancel culture' is om die reden niet alleen ontzettend hypocriet, maar ook nog eens naïef. Er heerst de (totale schijn-)overtuiging dat sommigen 'moreel zuiver' zijn en anderen niet.
De dooddoener 'Nou, ik zal vast ook gebreken hebben, maar wat zij doen, dat doe ik gewoon écht niet of niet in die mate!' maar dat roept iedereen van zichzelf. Ook de gecancelde personen ooit!
Hou toch op. Jawel, dat doe je wél lieve schat. Onbewust.
Mensen denken 'ontwaakt' te zijn, terwijl deze morele superioriteit juist bewijst hoe niet-bewust we zijn.
Dat is wat mij betreft ware ontwaking, niet zozeer alleen dat je je bewust bent over dingen die mis gaan in de wereld, nee, dat je je vooral óók bewust word van (de gebreken in) je eigen innerlijke zijn.

En het tegendeel is juist gaande in de wereld, ironisch genoeg.
Nou, en dat is dan 'ontwaking'? Een keiharde cultuur jegens elkaar? Waarbij empathie en zelfreflectie ontbreekt?
Ik vind het (totaal verharde ongenuanceerde) sentiment (zonder nuance en empathie) dat ontstaan is, juist eerder een bewijs van hoe ver we nog zijn verwijderd van ware hogere wijsheid.
De focus ligt heel erg op het boycotten van personen/we blijven té veel hangen in schande ervan spreken i.p.v óók kijken naar de oorzaken waarom wij mensen bepaald gedrag vertonen. Eigenlijk zouden we het (van daaruit) proberen te veranderen (het bij de kern aanpakken) i.p.v enkel effectbestrijding achteraf.
Nu mag je dit in algemeenheid wel zeggen (kritiek op de cancel culture) maar als je nuance aanbrengt in concrete gevallen (wanneer iemand gecanceld word) dan krijg je direct het verwijt 'het leed van de slachtoffers te bagatelliseren'. Terwijl het elkaar niet hoeft uit te sluiten. Het kan beide waar zijn.
Je kunt vinden dat er heus wel consequenties moeten zijn, ter signaal dat het niet getolereerd word, maar dit kan ook met meer nuance (bijv dat dit ook weer niet betekent dat iemand slecht is en volledig geboycot moet worden) het kan én én zijn. Niet óf óf. Maar zelfs deze nuance mag je niet maken. Als je het waagt iemand niet te boycotten, dan ben jij de pineut! Waardoor iedereen elkaar (uit angst) napraat.
Het enige wat ik hier wél complex aan vind is dat je (als de cancel culture niet zo hard gevoerd werd) de trieste waarheid is gewoon dat mensen (bepaald gedrag) dan sneller zullen blijven vertonen én bagatelliseren. Dat is helaas gewoon zo. Dan zouden mensen gewoon ongevoelig zijn gebleven voor andermans gekwetste gevoelens of hun benadeling. Dan zou er nooit de enorme brede beweging en bewustwording (over dit soort thema's) zijn ontstaan. Het is juist de harde manier waarop mensen gecanceld worden, dat mensen zich wel bedenken om bepaald gedrag te vertonen. (Of i.i.g sneller.)
Het is dus wel degelijk ook effectief en positief geweest. Je ziet gewoon dat het mensen bewuster (en begaander ermee) heeft gemaakt. Het heeft daadwerkelijk de positie verbeterd van gediscrimineerde groepen. Dat maakt het ook complex. Een genuanceerdere aanpak werkt soms gewoon niet. (Dat zeg ik wel, maar wanneer iedereen dit zou doen, dan zou óók dit wellicht mensen kunnen inspireren hiertoe.)
Je zou dus kunnen stellen: het doel heiligt de middelen.
Maar ergens wringt dit wat mij betreft toch. Want kijk tegelijkertijd eens naar de enorme polarisatie, frictie en verwijterij onder mensen. Want leidt dit dan wél tot meer vrede? Het zorgt voor een cultuur waarbij iedereen enkel bezig is met wijzen naar anderen terwijl ondertussen niemand zichzelf veranderd.

Ineens werd het me duidelijk waarom iets (bij hedendaagse gevoelige thema's) niet helemaal goed aanvoelde, maar ik kon er aanvankelijk de vinger niet op leggen, wat het nou precies was. Want als ik puur naar de inhoud kijk, dan moet ik gewoon vaststellen dat ik het er puur inhoudelijk vaak mee eens ben.
De inhoud zelf staat zelfs heel dichtbij waar ik zelf voor sta: namelijk dat we elkaar allemaal zouden moeten omarmen, ongeacht wie je bent. Geen discriminatie, maar elkaar als gelijkwaardig zien.
En toch voelde óók iets niet goed aan... het duurde een tijdje voordat het helder werd, maar plots kwam het inzicht: het heeft met zuiverheid (en polarisatie, vooral ook) te maken. Het heeft ermee te maken dat er onder de oppervlakte een heleboel meer meespeelt dan enkel de inhoud alleen.
De strijd ertegen (en het debat) gaat met zó enorme polarisatie, verwijterij (en diepgewortelde haat naar elkaar) gepaard, het brengt mensen niet tot verbinding met elkaar maar maakt juist dat ze verder van elkaar af komen te staan. En dat is jammer, want de inhoud zelf is (de basiswaarden zijn) in beginsel goed.
Dat het me tegenstond was verwarrend, omdat de principes (geen discriminatie maar menselijke verbinding) me aanspreken. De ironie is echter dat dát juist de reden blijkt wáárom het me tegenstond!
Want dat is het juist: in de verharde cancel/woke cultuur ontbreekt het juist aan menselijke verbinding.
De ironie is dan ook (wanneer je er kritiek op hebt) dat activisten je zullen verwijten 'de strijd ertegen niet te steunen' terwijl juist hun té harde toon polariseert. De kritiek gaat om de manier waarop het bestreden word, niet om de inhoud. Er is geen greintje nuance, empathie en voorzichtigheid meer te bekennen.
En dat moet dan een "ontwaakte generatie" voorstellen?
Nee hoor, de ware ontwaking (ware hogere innerlijke bewustwording/wijsheid) is nog niet eens begonnen!



Opmerkingen